SAHABELERİN HAYATI Ve HULEFA-İ RAŞİDİN
EHL-İ SÜNNET'İN ASHAB-I KİRAM, AHL-İ BEYT ve HALİFELİĞE DAİR İNANIŞLARI
Rasulullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in ashabını sevmek, onlara karşı kalblerini ve dillerini tutmak, ehl-i sünnet ve'l-cemaat olan selef-i salih'in akidesinin esaslarındandır. Çünkü iman ve ihsan itibariyle insanların en mükemmelleri, itaat ve cihat bakımından en büyükleri idiler. Yüce Allah onları Peygamberi -sallallahu aleyhi ve sellem-'e ashab olmak üzere beğenip seçmiştir. Kendilerinden sonra gelecek herhangi bir kimse ne kadar yüksek bir noktaya ulaşırsa ulaşsın, asla yetişemeyeceği bir özelliğe sahib idiler. Bu ise Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'ı görmek ve onunla oturup kalkmak, birlikte olmak şerefidir.
Sahabe-i kiram'ın hepsi de yüce Allah'ın ve Rasülünün onların adil olduklarını belirtmesi dolayısı ile adaletlidirler. Onlar Allah'ın dostları ve seçkin kullarıdır. İnsanlar arasında seçtiği hayırlı şahıslardır. Onlar Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den sonra bu ümmetin en faziletlileridirler. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:
"îleriye geçen muhacir ve ensar ile güzellikle onlara uyanlardan Allah razı olmuştur, onlar da ondan hoşnut olmuşlardır. Bunlar için orada ebediyyen kalmak üzere altından ırmaklar akan cennetler hazırlamışdır. İşte bu en büyük kurtuluştur." (et-Tevbe, 9/100)
Onların mü'min ve fazilet sahibi kimseler olduklarına tanıklık etmek dinden olduğu kesinlikle bilinen kat'î bir esastır. Onları sevmek dindir, imandır. Onlara buğzetmek küfürdür, münafıklıktır. Ehl-i sünnet ve'1-cemaat onlardan ancak hayır ile sözederler. Çünkü Rasülullah -sallallabu aleyhi ve sellem- onları sevmiş, onları sevmeyi tavsiye (ve emr) etmiştir. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
"Ashabım hakkında Allah'tan korkun, Allah'tan. Benden sonra onları bir hedef edinmeyiniz. Çünkü onları seven bana sevgisi dolayısıyla sevmiştir. Onlara buğzeden de bana olan buğzu dolayısıyla buğzetmiş demektir. Onlara eziyet eden bana eziyet etmiş olur, bana eziyet eden de Allah'a eziyet etmiş demektir. Allah'a eziyet eden kimseyi de aradan fazla geçmeden Allah onu alır." (1)
Rasülullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ile sohbeti olan yahut onu gören ve ona iman eden bir kimse arkadaşlığı bir sene, bir ay, bir gün yahut kısa bir süre dahi olsa o ashab'dandır.
Ağacın altında bey'at etmiş sahabelerden hiçbir kimse ateşe girmeyecektir. Aksine yüce Allah onlardan razı olmuş, onlar da ondan razı olmuşlardır. Sayıları 1400 kişiden fazla idi. Peygamber -sallallabu aleyhi ve sellem- de: "Ağaç altında bey'at etmiş hiçbir kimse ateşe girmeyecektir." (Buharî) diye buyurmuştur.
Ehl-i sünnet ve'l-cemaat, aralarında meydana gelmiş anlaşmazlıklar hakkında ileri geri konuşmazlar. (2) İşterini Allah'a havale ederler. Onlardan isabetli olan kimse için iki ecir sözkonusudur. Aralarından hatalı olan kimseye de tek ecir vardır, inşaallah hatası da bağışlanacaktır.
Onlardan kimseye sövmezler, aksine onları hakettikleri güzel övgülerle anarlar. Çünkü Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
"Ashabıma sövmeyiniz, ashabıma sövmeyiniz. Nefsim elinde olana yemin ederim ki, sizden herhangi bir kimse Uhud kadar altın infak edecek olursa, onlardan birisinin harcadığı bir müdde yahut onun yarısı kadarına dahi yetişemez." (Müslim) (3)
Ehl-i sünnet ve'l-cemaat ashab-ı kiram'ın hatadan korunmuş (masum) olmadıklarına inanırlar. Onlara göre yüce Allah tarafından korunmak (masum oluş), Rasullerinden seçtiği kimseler için tebliğ hususundadır. Ayrıca yüce Allah ümmetin genelini -fertleri değil- hata içinde olmaktan korumuştur.
Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-de şöyle buyurmuştur:
"Şüphesiz Allah benim ümmetimi bir sapıklık üzerinde biraraya getirmez. Allah'ın eli cemaatin üzerindedir." (4)
Ehl-i sünnet ve'l-cemaat Ebu Bekir, Ömer, Osman ve Ali -Allah onlardan razı olsun- diye bildiğimiz dört sahabinin Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den sonra bu ümmetin hayırlıları olduklarına inanırlar. Raşid ve hidayet bulmuş halifeler de sırasıyla bunlardır. Nübüvvet yolu üzere halifelik el-Hasen b. Ali -radıyallahu anhuma-'ın halifeliği ile birlikte otuz yıl süre boyunca onlarla birlikte devam etmiştir. Çünkü Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur: "Hilafet ümmetim arasında otuz yıldır. Bundan sonra ise mülk (krallık, hükümdarlık) olacaktır." (Buharî ve Müslim)
Bundan sonra ehl-i sünnet ve'l-cemaat, Rasülullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in isimlerini verdiği cennetle müjdelenmiş on kişinin diğerlerinden faziletli olduğunu kabul ederler. Bu on kişi de şunlardır: Ebu Bekr es-Sıddîk, Ömer el-Faruk, Osman Zinnureyn, Ali b. Ebi Talih, Talha b. Ubeydillah, ez-Zübeyr b. el-Avvam, Sa'd b. Ebi Vakkas, Said b. Zeyd, Abdu'r-Rahman b. Avf ve bu ümmetin emini Ebu Ubeyde b. el-Cerrah'tır. Allah hepsinden razı olsun.
Daha sonra Bedir'e katılmış olanlar, sonra Rıdvan bey'atinde bulunan ve ağaç altında bey'atte bulunmuş olanlar, sonra da diğer ashab-ı kiram gelir.
Onları seven, onlara dua eden, onların haklarına riayet edip, üstünlüklerini kabul eden kimse kurtuluşa erenlerden olur. Onlara buğzedip, onlara dil uzatan kimse ise helak olanlardandır.
Ehl-i sünnet ve'l-cemaat Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'ın şu buyruğunun gereği olarak Ehl-i Beyt'i de severler:"Ehl-i beyt'im hususunda sizlere Allah'ı hatırlatırım. Ehl-i beyt'im hususunda sizlere Allah'ı hatırlatırım." (Müslim); "Muhakkak Allah, İsmailoğullarını seçti. İsmailoğullarından, Kinane'yi seçti. Kinane'den Kureyş'i seçti. Kureyş'ten de Haşimoğullarını seçti. Haşimoğulları arasından da beni seçti." (Müslim) (5)
Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in hanımları -Allah hepsinden razı olsun- da onun ehl-i beytindendir. Aynı zamanda onlar Kur'an-ı Kerîm'in nassı ile mü'minlerin anneleridir. Nitekim yüce Allah şöyle buyurmaktadır: "Ey Peygamber hanımları, siz diğer kadınlardan herhangi biri gibi değilsiniz. Eğer takvalı kimseler iseniz, edalı ve yumuşak söylemeyin. O takdirde kalbinde hastalık bulunan kimseler umutlanır. Siz hep uygun söz söyleyin. Evlerinizde oturun, ilk cahiliyeninki gibi açılıp, saçılarak salınıp yürümeyin. Namazı da dosdoğru kılın, zekatı verin. Allah'a ve Rasülüne itaat edin. Ey ehl-i beyt! Allah sizden ancak kiri giderip, tam anlamıyla sizi temizlemek ister." (el-Ahzab, 33/32-33)
Huveylid'in kızı Hatice, Ebu Bekir'in kızı Aişe, Ömer b. el-Hattab'ın kızı Hafsa, Ebu Süfyan'ın kızı Ummu Habibe, Ebu Umeyye b. el-Muğire'nin kızı Ummu Seleme, Zem'a b. Kays'ın kızı Sevde, Cahş kızı Zeyneb, Haris kızı Meymune, Haris b. Ebu Dırar kızı Cuveyriye ve Huyey b. Ahtab kızı Safiye (Allah hepsinden razı olsun) onlardandır.
Yine ehl-i sünnet ve'l-cemaat hepsinin bütün kötülüklerden tertemiz ve arındırılmış olduklarına, dünyada da, ahirette de Peygamber efendimizin hanımları olduklarına inanırlar. Allah hepsinden razı olsun.
En faziletlilerinin Huveylid kızı Hadice ile siddîk'ın kızı Aişe es-Sıddîka olduğunu kabul ederler. Yüce Allah aziz kitabında Aişe -radıyallahu anhüma-'nın kendisine yapılan iftiradan çok uzak olduğunu bildirmiştir. Dolayısıyla Allah'ın uzak olduğunu belirttiği şey ile ona iftirada bulunan kimse kafir olur. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
"Aişe'nin diğer kadınlara üstünlüğü, tiridin diğer yemeklere üstünlüğü gibidir." (Buhari)
DİPNOTLAR
(1) el-Elbanî, Sahih-u Süneni't-Tirmizî.
Abdullah b. Mes'ud (r.a) der ki: "Ebu Bekir ve Ömer'i sevmek ve onların üstünlüklerini kabul etmek sünnettendir." İmam Malik -Allah'ın rahmeti üzerine olsun- der ki: "Selef, çocuklarına Kur'an-ı Kerîm'in bir suresini öğretircesine Ebu Bekir ve Ömer'i sevmeyi de öğretiyordu." Bu iki rivayeti de el-Lalekaî, Şerhu Usuli İ'tikadi Ehl-i Sünne adlı eserinde zikretmektedir.
(2) Ashabın büyük çoğunluğu fitneye karışmamışlardır. Fitne alevlendiği sırada Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in ashabı onbinleri geçiyordu. Bu fitneye onlardan yüz kişi dahi katılmış değildir, hatta otuz kişiyi dahi bulmazlar. Nitekim İmam Ahmed, Müsned'inde sahih bir sened ile İbn Sîrin'den Abdu'r-Rezzak da Musannef'inde, İbn Kesir de el-Bidaye ve'n-Nihaye adlı eserinde böylece rivayet etmektedirler.
(3) Ubeydullah b. Ömer ile el-Mikdad arasında bir tartışma meydana gelmiş. Ubeydullah, Mikdad'a ağır söz söylemişti. Bunun üzerine Ömer -radıyallahu anh- şöyle demişti; "Bana usturayı getirin, bunun dilini keseyim. Bundan sonra Rasülullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'ın ashabından kimseye dil uzatmak cesaretini gösteremesin." (el-Lalekaî, Şerhu İ'tikadi Ehl-i Sünne)
(4) el-Elbanî, Sahih-u Süneni't-Tirmizî.
(5) Her namazda Rasulümüze salat ve selam getirdikten sonra onlara salat ve selam getirdiğimize göre onları nasıl olur da sevmeyiz!
ESHAB-I KİRAM KİMDİR?
Peygamber efendimizi hayatta iken ve peygamber olarak bir ân gören, eğer âmâ ise bir ân konuşan mü'mine "Sahâbî" denir. Birkaç tânesine “Eshâb” veya “Sahâbe” denir. Hürmet olarak Eshâb-ı kirâm denir. Peygamberimizi, kâfir iken görüp de, Resûlullahın vefâtından sonra îmâna gelen veya Müslüman iken, sonra mürted olan ya’nî Müslümanlıktan çıkan sahâbî olamaz.
Zaten Peygamber efendimiz, Eshâbından hiçbirinin sonradan kâfir olmıyacağını, ya'nî Müslümanlıktan çıkmıyacağını, hepsinin Cennete gideceklerini haber verdi.
Ehl-i sünnet âlimleri, Eshâb-ı kirâmı üçe ayırmıştır:
1. Muhâcirler: Mekke şehri alınmadan önce, Mekke’den veya başka yerlerden, vatanlarını, yakınlarını terk ederek, Medîne şehrine hicret edenlerdir.
2. Ensâr: Peygamber efendimize ve Muhâcirlere her türlü yardımda ve fedâkârlıkta bulunacaklarına söz veren Medîne şehrinde veya bu şehre yakın yerlerde bulunan Müslümanlardır.
3. Diğer Eshâb-ı kirâm: Mekke şehri alındığı zaman ve daha sonra Mekke’de veya başka yerlerde îmâna gelenlerdir.
Eshâb-ı kirâmın en üstünleri, Resûlullahın dört halîfesidir. Bunlardan sonra en üstünleri Cennet ile müjdelenmiş olan Hz. Ebû Bekir, Hz. Ömer, Hz. Osman, Hz. Ali, Talhâ, Zübeyr bin Avvâm, Abdurrahmân bin Avf, Sa’d bin Ebî Vakkâs, Saîd bin Zeyd, Ebû Ubeyde bin Cerrâh, ve Hz. Hasan ile Hz. Hüseyin’dir.
Eshâb-ı kirâmın adedi: Mekke'nin fethinde on bin, Tebük Gazâsında yetmiş bin, Vedâ Haccında doksan bin ve Resûlullah efendimiz vefât ettiği zaman yeryüzünde yüz yirmi dört binden fazla sahâbî vardı. Bu konuda başka rivâyetler de vardır.
Allahü teâlâ, Eshâb-ı kirâmdan râzı olduğunu, onları sevdiğini Kur'ân-ı kerîmde bildiriyor. ve meâlen:
- Allah onlardan râzı, onlar da Allahtan râzıdır, ve:
- Hepsine hüsnâyı, Cenneti va'dettik, buyuruluyor. Allahü teâlânın sıfatları ebedîdir, sonsuzdur. Bu bakımdan Eshâb-ı kirâmdan râzı olması da sonsuzdur.Bunun için bu mübârek insanlardan bahsederken sıradan bir insandan bahseder gibi konuşmamalıdır. Her zaman edebli, terbiyeli olmalıdır.
Peygamber efendimizi sevenin, O'nun Ehl-i beytini ve Eshâbını, ya'nî arkadaşlarını da sevmesi lâzımdır. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
- Sırât köprüsünden ayakları kaymadan geçenler, Ehl-i beytimi ve Eshâbımı çok sevenlerdir.
- Eshâbıma dil uzatmakta, Allahü teâlâdan korkunuz! Benden sonra onları kötü niyetlerinize hedef tutmayınız! Nefsinize uyup, kin bağlamayınız! Onları sevenler, beni sevdikleri için severler. Onları sevmiyenler, beni sevmedikleri için sevmezler. Onlara el ile, dil ile eziyet edenler, onları gücendirenler, Allahü teâlâya eziyet etmiş olurlar ki, bunun da muâhezesi, ibret cezâsı gecikmez, verilir.
- Allahü teâlânın, meleklerin ve bütün insanların la'neti, Eshâbıma kötü söz söyliyenin, üzerine olsun! Kıyâmette Allahü teâlâ, böyle kimselerin farzlarını da, nâfile ibâdetlerini de kabûl etmez!
- Kıyâmette, insanların hepsinin kurtulma ümidi vardır. Eshâbıma söğenler bunlardan müstesnâdır. Onlara Kıyâmet halkı da la'net eder.
Eshâb-ı kirâm, seçilmiş insanlardı. Üstünlükleri diğer ümmetlerden çok fazlaydı. Meselâ, Hz. Ebû Bekir, Peygamberlerden sonra insanların en üstünü idi. Hadîs-i şerîfte buyuruldu ki:
- Allahü teâlâ, beni bütün insanlar arasından ayırıp seçti. Bana eshâb ve akrabâ olarak en iyi insanları seçti. Bunlardan sonra, birçok kimse gelir ki, eshâbıma ve akrabâma dil uzatırlar. Onlara yakışmıyan iftirâlar söyliyerek, kötülemeye uğraşırlar. Böyle kimselerle oturmayınız! Birlikte yiyip içmeyiniz! Bunlardan kız alıp vermeyiniz.
Eshâb-ı kirâmın herbirinin ismini hürmetle, saygı ile söylemelidir. Birinin adı söylenince “radıyallahü anh= Allah ondan râzı olsun” denir. İkisi için “radıyallahü anhümâ= Allahü teâlâ o ikisinden râzı olsun” Birkaçı veya hepsi söylenince “rıdvânullahi teâlâ aleyhim ecmaîn” veya kısaca “radıyallahü anhüm= Allah onların hepsinden râzı olsun” denir
SORU VE CEVAP
Soru 1 : Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’i hayatında, müslüman olarak görüp ve
müslüman olarak vefat eden mübarek insanlara ne ad verilir?
Cevap : Sahabe.
Soru 2 : Tabiin kime denir?
Cevap : Sahabeleri gören kimseye tabiin denir.
Soru 3 : Tebeut Tabiin kimlere denir?
Cevap : Tabiini gören kimselerdir.
Soru 4 : Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in zamanında yaşadığı halde Efendimiz (s.a.v.)’i görme
şerefine nail olmayan insanlara ne ad verilir? (Veysel Karani ve Habeş kralı Necaşi gibi)
Cevap : Muhadram.
Soru 5 : Hulefai Raşidin kime denir sırasıyla sayınız?
Cevap : Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’den sonra halifelik yapan dört halifeye denir.
a- Ebu Bekir b- Ömer c- Osman d- Ali (r.a.m)
Soru 6 : Aşerei mübeşşire ne demektir ve kimlerdir.
Cevap : Yaşarken cennetle müjdelenen on sahabeye denir.
a- Ebu Bekir b- Ömer c- Osman d- Ali
e- Sad Bin Ebi Vakkas f- Zeyd Bin Sabit
g- Talha Bin Ubeydullah h-Zübeyr Bin Avvam
i- Ebu Ubeyde Bin Cerrah j- Abdurrahman B. Avf (r.a.m)
Soru 7 : İslam devletini kurmak için Mekke’nin şirk ortamından Medine’ye göç eden
Mekkeli müslümanlara ne ad verilir?
Cevap : Muhacir.
Soru 8 : Mekke’den göç eden müslümanlara yardım eden, ellerindeki mallarının yarısını veren,
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) ve ashabını bağrına basan Medineli müslümanlara ne ad verilir?
Cevap : Ensar.
Soru 9 : Ashaptan Medine’ye ilk hicret eden sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Seleme (Abdullah) r.a
Soru 10: İslamın ilk şehidi ve şehidesi bir karı-kocadır.Kimdir bu İslamın ilk kadın ve erkek şehitleri?
Cevap : Yasir ve eşi Sümeyye (r.a.m)
Soru 12: En çok hadis rivayet eden sahabedir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.) ona kedileri çok
sevdiği için kedilerin babası ismini verdiği 5374 hadis rivayet eden sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Hureyre (r.a.).
Soru 13: Kur’an’ı Kerim açıktan Mekkelilere hiç okunmamıştı. Peygamberimiz (s.a.v.)’in teklifini
kabul eden sahabe olup hiç korkmadan ve çekinmeden Kabe’nin yanına vararak Kur’an’ı
Azimüşşan’ın Rahman suresini slogan atarcasına Mekkeli müşriklere okuyan ve Bedir
savaşında İslam düşmanı Ebu Cehli öldüren sahabe kimdir?
Cevap : Abdullah Bin Mesut (r.a.)
Soru 14: İslam’ı ilk kabul eden insanlardan olup, kendisine Miraç olayında Rasulüllah (s.a.v.)’in
“Bir gecede Kudüs’e oradan da göklere gidip geldiğini söylüyor sen bu işe ne dersin”
denildiğinde cevaben: “O söylüyorsa doğrudur” diyerek imanını ortaya koyduğunda kendisine
“Sıddık” lakabı verilen ve İslam’ın ilk halifesi olan, Peygamber (s.a.v.)’in sadık dostu ve
“Kabre hazırlıksız giden, denize kayıksız açılmış gibidir” diyen sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Bekir (r.a.)
Soru 15: Uhut savaşında diğer şehitlerden ayrı bir özelliğe sahip olan, evlendiği gece cihada katılıp
cünüp olarak şehit olan, Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in ifadesiyle: “Gasilül melaike”
meleklerin yıkadığı şehit diye adlandırılan, şehitlerin omuzlarında olduğu anlatılan bu şehit kimdir?
Cevap : Hanzala (r.a.)
Soru 16: Medineli ensarların en büyüklerindendir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in devesi hicrette
onun evinin önüne çökerek onun misafiri olmuştu. Yaşadığı dönemde İslam’ın tüm
savaşlarına katılmış, Muaviye’nin (r.a) emri ile Bizans üzerine giden orduda yerini almış
93 yaşında İstanbul (Bizans) seferinde şehit olmuş, seneler sonra mezarı Akşemseddin
tarafından bulunmuş adına türbe ve cami inşaat edilmiş ve hala İstanbul’un bir semti ismi
ile anılan bu büyük sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Eyyub El Ensari (r.a.)
Soru 17: Müşrikken Uhut savaşında İslam ordusunun okçular kısmındaki boşluğundan faydalanıp
İslam ordusunu zor durumda bırakan, müslüman olduktan sonra Mute savaşında kazandığı
başarı ile Peygamberimiz (s.a.v.)’in kendisine : “O Allah (c.c.)’ın kılıçlarından bir kılıçtır”
dediği ömrünü harp meydanlarında geçiren Allah’ın kılıcı (seyfullah) lakabını taşıyan bir
sahabedir. Vücudunda kılıç değmedik yer kalmayan, fakat şehitlik nasip olmayan bu
komutan sahabe kimdir?
Cevap : Halit Bin Velit (r.a.)
Soru 18: İslam tarihinin kendisine şehitlerin efendisi dediği, Esedullah (Allah’ın Aslanı) lakaplı,
Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in amcası olan, uhut savaşında Hindin emri ile Vahşi isimli
bir kölenin attığı mızrakla şehit olan karnı yarılıp kalbi çıkarılan büyük sahabe kimdir?
Cevap : Hamza (r.a.)
Soru 19: Annesi Fatıma (r.anha), babası Ali (r.a.) olan Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in
sevgili torunudur. Kendisinin 6 aylık halifelik döneminden sonra halifelik sona erip bu
zamandan sonra halifelik adına sultan'lık başlamıştır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in bu
sevgili torununun ismini söyleyiniz?
Cevap : Hasan (r.a.)
Soru 20: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in ilk eşi ve onun 7 çocuğu olan (Kasım, Tahir, Tayyip,
Zeynep, Rukiye, Ümmü Gülsüm ve Fatıma) isimlerindeki evlatlarının annesidir.
İslam ümmetinin kadınların hayırlısı olarak bildirdiği ilk zevcesinin ismi nedir?
Cevap : Hatice (r.anha)
Soru 21: Müslümanların gizli ibadet ettikleri dönemde arkadaşları ile birlikte Mekke dışına
ibadet etmek için giden, ibadet etmeleri müşrikler tarafından rahatsız edilince bir deve
kemiğini alarak müşriklerin birinin kafasına vurarak İslam’da ilk kan döken sahabe
olmuştur. Aynı zamanda düşmana savaşta ilk oku atan sahabe ünvanını taşıyan ve
cennetle müjdelenen kimdir?
Cevap : Sad Bin Ebu Vakkas (r.a.).
Soru 22: Kureyş’in en asil ailesine mensup, haya örneği bir insandır. İlk müslümanlardan olduğu
gibi yaşarken cennetle müjdelenmiştir. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in ayrı ayrı
zamanlarda iki kızı ile evlenmiş olduğu için kendisine “Zinnureyn” (iki nur sahibi) lakabı
verilmiş, Habeşistan’a yapılan ilk hicrete iştirak etmiş, İslam’ın üçüncü halifesi olmuş,
vahiy katipliği yaptığı gibi 146 hadiste rivayet etmiş olan ve Kur’an okurken şehit edilen
kendisinden meleklerin dahi haya ettiği bu büyük sahabe kimdir?
Cevap : Osman Bin Avf (r.a.)
Soru 23: İslam tarihinde Hattabın oğlu olarak bilinen, cennetle müjdelenenlerden ikincisi olduğu
gibi İslam’ında ikinci halifesidir. 40.cı müslüman olarak İslam’ı kabul etmiş, halifelik döneminde dünyada bir daha
benzeri çok zor yaşanacak adaleti gerçekleştirmiş ve sonunda 63 yaşında iken mecusi
bir müşrik tarafından hançerlenerek şehit edildi. Yüzüğünde “Nasihat isteyene ölüm yeter”
yazılı olan adaletin sahibi İslam’ın ikinci halifesi bu sahabe kimdir?
Cevap : Ömer-ül Faruk (Ömer Bin Hattab) (r.a.)
Soru 24: İslamiyet’i kabul ederken “Allah (c.c.) beni yaratırken babam Ebu Talib’e mi
sordu ki, ben iman edeceğim zaman ona sorayım” diyen ve kabul eden,
Peygamberimiz (s.a.v.)’in amcasının oğlu, İslam’a ilk giren çocuk, cennetle
müjdelenenlerden, dört halifenin dördüncüsü, Fatıma (r.anha) validemizin kocası,
Hasan ile Hüseyin (r.a.)’in babası, Allah (c.c.) aslanı lakaplı bu yiğit sahabe kimdir?
Cevap : Ali (r.a.)
Soru 25: Mekke’de ilk kez halkın içersinde “La ilahe İllallah” diyen sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Zerr (r.a)
Soru 27: Cömertliği ile tanınan, elindeki tüm hurma bahçesini vakfeden ve bir daha oraya
girmeyen hatta hanımını dahi bahçe kapısının dışından çağıran, Uhut savaşında iken
Efendimiz (s.a.v.)’e fırlatılan oka kolunu siper yaparak çolak kalıp vücudunun bir
parçasını da vererek cömertliğini bu noktada da gösteren sahabe kimdir?
Cevap : Talha Bin Ubeydullah (r.a.)
Soru 28: Erkam (r.a.)’ın evinde müslüman oldu. Medinelileri eğitmesi için Rasulüllah (s.a.v.)
tarafından Medine’ye yollandı. Medine’de Müslümanlara ilk defa cemaatla namazı
o kıldırdı. Uhut’ta müslümanların sancağını taşırken şehit oldu. Önceden zengin bir
ailenin çocuğu iken, müslüman olup şehit edildiğinde vücudunu tam olarak örtecek
kadar bir örtüsü dahi olmayan bu sahabe kimdir?
Cevap : Musab Bin Umeyr (r.a.)
Soru 29: İslam’ın ilk müslümanları hep onun evinde dinle tanıştılar. Daha müslümanlar 40 olmadan
gizli toplantı ve ibadetlerini onun evinde yaptılar. İslam onun evinde anlatılmaya, tebliğ
edilmeye başlandı. Müslümanlar ve İslam tarihi için istisna bir yere sahip olan eviyle
anılan bu misafirperver sahabe kimdir?
Cevap : Erkam Bin Erkam (r.a.)
Soru 30: İslam’a ilk giren sekiz kişiden biri, cennetle müjdelenen on kişiden biri,
Ömer (r.a.)’dan sonraki halife seçimindeki Şura heyetindeki altı kişiden biri,
cennetle müjdelendiğini duyduğu zaman buğday, un ve yiyecek yüklü 700 deveden
oluşan kervanını Allah yolunda hibe eden bu zengin sahabe kimdir?
Cevap : Abdurrahman Bin Avf (r.a.)
Soru 32: Aslen İranlı olan ve çileyi tatmış olan sahabedir. Mecusi (ateşe tapan) bir ailenin çocuğu
olup ailesinin inancı kendisini tatmin etmedi ve Hıristiyanlığı duyunca Hıristiyan olup
yıllarca bir papaza hizmet etti. O dinde onu tatmin etmedi ve Allah Resulü (s.a.v.)’i duydu.
İslam’ı kabul etmek için Mekke’ye doğru gelirken onu yol arkadaşları köle diye bir
Medineli yahudiye sattılar. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in hicretinde Medine’ye geldiğini
hurma dalında iken duyunca heyecandan düştü. İyileşince gidip müslüman oldu ve onu
müslümanlar kölelikten kurtarmak için aralarında 300 hurma ağacı yetiştirip yahudiye
vermek için anlaştılar. Yahudi bu hali görünce hidayete erdi ve müslüman oldu. Böylece o
kölelikten, yahudi dininden, hurmalıkta yahudinin olmaktan kurtuldu. Hendek savaşı
öncesinde istişare yapılırken Hendek kazılması fikrini ortaya atan ve fikri kabul edilmiş olan
büyük sahabe kimdir?
Cevap : Selman-ı Farisi (r.a.)
Soru 33: Ensardan olup küçük yaşta Kur’an’ı Kerim’i ezberledi. Peygamber(s.a.v.)’in vahiy
katipliğini yaptı. Rasulüllah (s.a.v.)’in emri ile Süryani ve İbrani dillerini öğrendi.
Peygamber (s.a.v.)’in mektuplarını yazdı ve tercümanlığını yaptı. Ebu Bekir
döneminde Kur’an ayetlerinin “Mushaf” haline toplanışında çalışan heyetin başı da olan
bu sahabe kimdir?
Cevap : Zeyd Bin Sabit (r.a.)
Soru 34: İslam tarihinde okçuların emiri (komutanı) adıyla meşhur olan sahabe kimdir?
Cevap : Abdullah Bin Cübeyr (r.a.)
Soru 35: Yaşı yirmiyi geçmediği halde, aralarında büyük sahabelerinde bulunduğu,
Bizanslılara karşı savaşacak İslam ordusuna Rasulüllah (s.a.v.) tarafından
komutan atanan sahabe kimdir?
Cevap : Üsame Bin Zeyd (r.a.)
Soru 36: Uhut savaşında vücudu kanlar içinde kaldığı halde Peygamberimiz (s.a.v.)’i
korumak için çarpışıp kahramanlık gösteren kadın sahabe kimdir?
Cevap : Nesibe, lakabı; Ümmü Ümera (r.anha)
Soru 37: Hicretin 49. Senesinde , içlerinde İbni Abbas, İbni Ömer, İbni Zübeyr ve Ebu
Eyyub El Ensari (r.a.)’nin de bulunduğu İslam ordusu İstanbul’u kuşatmıştı.
Bu güzide ordunun komutanlığını yapan sahabe kimdir?
Cevap : Süfyan İbni Avf (r.a.)
Soru 38: Savaşa katılmadıkları için haklarında ayet inen üç sahabe vardı ki bunlarla
Peygamber Efendimiz (s.a.v.) ve ashabı konuşmamış, selamlarını almamış ve
selam vermemişlerdi. Ne zaman ki pişmanlıklarını tövbe ile Allah (c.c.)’a kabul
ettirmişler ve o zaman Efendimiz (s.a.v.) ve ashabı Allah (c.c.)’ın izni ile konuşmuşlardı.
Haklarında ayet inen bu üç sahabe hangileridir?
Cevap : Kab Bin Malik, Murare Bin Nebi, Hilal Bin Ümeyye (r.anhüm)
Soru 39: Bilali Habeşi’ye kızgın çöller üzerinde dininden döndürmek için taşlarla işkence
yapan kafir kimdi ve bu kafirin akıbeti ne oldu.
Cevap : Ümeyye Bin Haleftir. Bedir savaşında sahabeler tarafından öldürüldü.
Soru 40: Annesi, Rasulüllah (s.a.v.)’i korumak için silah kuşanan ilk kadın, babası akabede
biat eden yetmiş kişiden biri, kardeşi Uhut’ta kendini Hz. Peygamber (s.a.v.) için feda
edenlerden, Necid’te peygamberlik iddiasında bulunan Müseyleme’ye Peygamber
Efendimiz (s.a.v.)în mektubunu götürmüş orada vücudu parça parça doğranarak şehit
edilen sahabe kimdir?
Cevap : Habib İbni Zeyd (r.a.)
Soru 41: Başlangıçta Rasulüllah (s.a.v.)’in aleyhinde hicivler yazdı. Fakat sonra pişman olup
Medine’ye affolunmak ümidi ile gitti. Rasulüllah (s.a.v.)’in huzurunda müslümanlığı kabul
etti ve Rasulüllah (s.a.v.)’i öven meşhur “Bürde” kasidesini okudu. Rasulüllah (s.a.v.)
çok memnun kaldı ve sırtından hırkasını çıkarıp ona giydirdi. Şair olan bu sahabe kimdi?
Cevap : Kab Bin Züheyr (r.a.)
Soru 43: Peygamberimiz (s.a.v.) bir sahabeye, bir sır olarak, münafıkların kimliklerini bildirmişti
(listesini vermişti). Hatta Ömer (r.a.) gelmiş “Acaba bende bu listede varmıyım”
diye sormuştur. Bu listeyi Allah Resulü (s.a.v.)’in verdiği sahabe kimdir?
Cevap : Huzeyfe (r.a.)
Soru 44: Medine’de münafıkların başı olarak bildirilen şahıs kimdir?
Cevap : Abdullah Bin Ubey Bin Selul
Soru 45: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) cemaat olarak iki sahabenin arkasında namaz kılmıştır.
Bu iki sahabe kimlerdir?
Cevap : Ebu Bekir (r.a.) ve Abdurrahman İbni Avf (r.a.)
Soru 46: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in halasıdır. Kardeşi Allah’ın aslanı lakabıyla anılan
Hamza, oğlu Peygamberimiz (s.a.v.)’in yardımcısı Zübeyr İbni Avvam’dır.
Uhut savaşında müslümanlara su taşıyan, Peygamber (s.a.v.)’i yalnız kalmış görünce
su tulumunu fırlatıp savaş alanına atılan, kahramanca Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’i
savunan, kardeşi Hamza’nın parçalanmış vücudunun başında “Vallahi sabredeceğim,
bunlar Allah (c.c.) yolunda oldu” diyen sahabe hanım kimdir?
Cevap : Safiyye Binti Abdulmuttalip (r.anha)
Soru 47: Ashabın en güzel simalarından biri idi. Bazı zaman Cebrail (a.s.) Resulü Ekrem (s.a.v.)’in
huzuruna onun suretinde gelirdi. Bu güzel simalı sahabe kimdir?
Cevap : Dıhyetül Kelbi (r.a.) (Dıhye İbni Halife)
Soru 48: Ömer (r.a.)’in Sad Bin Ebi Vakkas komutasında 8000 müslümanı 60000 kafire
karşı gönderdiği ve İran ordusu komutanı Calinus’la, Rüstem’i öldürerek kazanılan
savaş hangisidir?
Cevap : Kadisiye savaşı.
Soru 50: Osman (r.a.)’ın halife seçilmesinde Ömer (r.a.) işaretiyle oluşan “Şura Heyeti”
kimlerden ibaretti?
Cevap : a- Abdurrahman Bin Avf (r.a.)
b- Zübeyr Bin Avvam (r.a.)
c- Ali (r.a.)
d- Osman (r.a.)
e- Talha Bin Ubeydullah (r.a.)
f- Sad Bin Ebi Vakkas (r.a.)
g- İhtilaf olması halinde ise Abdullah Bin Ömer (r.a.)
Soru 51: İki müslüman gurubun ki bunlardan biri Ali (r.a.) taraftarları diğeri ise
Muaviye (r.a.) taraftarları arasında yapılan çarpışmanın İslam tarihindeki ismi nedir?
Cevap : Sıffın olayı
Soru 52: Hatice (r.a.)’nin erkek kardeşinin oğludur. Kabeyi Muazzama’nın içinde
doğmuş olan tek kişidir. Ancak Mekke fethedildiği gün müslüman olmuştur.
Bu geç kalışından dolayı büyük pişmanlık duymuş, uzun süre ağlamış, Darun Nedve adı
verilen tarihi evini satarak geçmişin acı izlerini silmek istemiştir. Bütün varlığıyla İslam’a
yönelmiş, bütün malını Allah (c.c.) yolunda harcamış olan bu sahabe kimdir?
Cevap : Hakim İbni Hazam (r.a.)
Soru 54: Bilal’i özgürlüğüne kim kavuşturdu?
Cevap : Ebu Bekir (r.a.)
Soru 55: Gördükleri işkencelerden dolayı müslümanlar göç etmek zorunda
kalmışlardır. Müslümanların göç ettiği yerlerin ismini söyleyiniz?
Cevap : Habeşistan ve Medine.
Soru 57: Hz. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’i vefatından sonra hangi sahabe yıkadı?
Cevap : Ali (r.a.)
Soru 58: Habeşistan’a ilk hicret edenler kimdi ve başlarında kim vardı?
Cevap : 16 kişi idiler ve başlarında Osman (r.a.) vardı.
Soru 61: Hz. Ebu Bekir kaç yıl halifelik yaptı?
Cevap : Iki sene, üç ay, sekiz gün.
Soru 62: Mekke fethedildiğinde Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Kabe’nin anahtarını
kime vermişti?
Cevap : Osman Bin Talha (r.a.)
Soru 63: Bedir savaşında oğlu Abdurrahman’ı müşrikler içinde görüp onunla dövüşmek
istediğinde Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in izin vermediği sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Bekir (r.a.)
Soru 64: Medine’de müslümanlara cemaatla ilk defa namazı kim kıldırdı?
Cevap : Musab Bin Umeyr (r.a.)
Soru 65: Kudüs hangi halife zamanında fethedildi?
Cevap : Ömer (r.a.) zamanında
Soru 66: Uhut savaşında Rasulüllah (s.a.v.)’in miğferinin demir halkalarının mübarek yüzüne
batması üzerine, dişleriyle halkaları çıkartan, bunu yaparken iki dişi kırılan sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Ubeyde Bin Cerrah (r.a.)
Soru 67: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in amcasının oğludur. Hicretten üç yıl önce
müslümanların abluka altında alındıkları sırada Mekke’de dünyaya geldi.
Rasulüllah (s.a.v.)’in terbiyesinde yetişti ve duasını aldı. Hicretin 27.ci yılında
Afrika fütuhatına, 48.ci yılında Ebu Eyyub El Ensari ile İstanbul seferine katıldı.
Ali (r.a.) zamanında Basra valiliği yapan bu sahabe kimdir?
Cevap : Abdullah İbni Abbas (r.a.)
Soru 68: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’den “Genişliği, gökler ve yer kadar olan cennet”
sözünü duyunca bir anda ruhunda fırtınalar koptu. “Gökler ve yer kadar”
diyerek hayal etmeye çalıştı onu. Bedir, çölde bir kum tanesi kadar küçüktü şimdi.
Sevinçle ürperdi. Mademki bunu O müjdeledi, bir an önce oraya kavuşmalıyım, dedi.
Eline bir kaç hurma aldı ve yemeye başladı. Fakat ne garip, yediği her hurma, bir
öncekinden daha lezzetsizdi. Durdu. Yiyecek zamanı varmıydı? Hayır, bu çok uzun bir
süre, dedi. Elindeki hurmaları fırlattı. Atını savaş alanına sürdü. Dövüşüyor ve şu beyitleri
söylüyordu: “Cihatta sabırla, Allah’a takva ve salih amel azığıyla koşmak. Her azık
tükenmeye mahkum. İyilik ve takvada yalnız hakikat.” Yolunuz Bedir’e düşerse bir gün,
duvarlarla çevrili bir alan göreceksiniz. Girin kapıdan, yürüyün ince beton yoldan.
İşte küçük boş bir havuz, hayır havuz değil, vardınız onun yanına. Orada yatan 14 kişiden
biridir. Sorun nasıl attı hurmaları elinden! Sorun! Kimdir bu sahabe?
Cevap : Umeyr Bin El Humam (r.a.)
Soru 69: Peygamberimiz (s.a.v.) Hakka davet için gittiği Taif’den kederli bir halde
Mekke’ye döndüğünde onu kim himayesine almıştı?
Cevap : Mutim Bin Adiyy
Soru 70: Henüz müslüman olmamış Ebu Talha’nın evlenme teklifini “Eğer müslüman olursan,
işte o benim mehrim olsun, evlenelim, başka bir şey istemem” sözleriyle cevap veren
hanım sahabe kimdir?
Cevap : Rümeysa (r.anha)
Soru 71: Müşrikler her vücudunu parçalayışta ona soruyorlardı: “Muhammed’in senin yerinde
olmasını istermisin?” oda her defasında şu cevabı veriyordu:
“Vallahi Muhammed (s.a.v.)’e bir diken batması karşılığında, ailem ve çocuğumla
birlikte rahat olmak istemem” Kimdir bu yüce sahabe?
Cevap : Hubeyb Bin Adiyy (r.a.)
Soru 72: Müslüman olanların 14.cüsüdür. Önce Habeşistan’a sonra Medine’ye hicret etmiştir.
Bedir savaşında yararlıklar göstermiştir. Hicretin 2.ci yılında vefat ettiğinde,
Peygamber (s.a.v.) cenazesi üzerine kapanıp onu öpmüş, ağlamış ve tabuta
konulduğu sırada: “Ey Osman ne mutlu sana! Şimdi devlet saadet senin içindir.
Ne dünya sana bir hülle (elbise) giydirdi, ne de sen dünyaya bir kıymet verdin.
” Buyurmuştur. Eskimiş ehramıyla kefenlenen bu sahabe kimdir?
Cevap : Osman İbni Mazun (r.a.)
Soru 73: Bir gün bir toplulukta Rasulüllah (s.a.v.) efendimiz sırayla: “Bugün sizden
kim oruçlu olarak sabahladı? Sizden kim bugün bir hastayı sordu?
Bugün sizden kim bir cenazede hazır bulundu? Bugün sizden kim bir yoksulu
doyurdu?” sorularını sordu. Sahabeden sadece bir kişi “Ben ya Rasulüllah”
diye cevap veriyordu. Bu sahabe kimdir?
Cevap : Ebu Bekir (r.a.)
Soru 74: İsrail oğullarından ve Yusuf (a.s.)’ın soyundandır. Kur’an ile Tevrat arasındaki
benzeyişliğe dikkat çekerek kavmine: “Musa’ya nazil olan Tevrat’ı Allah kelamı
kabul edipte Muhammed (s.a.v.)’e nazil olan Kur’an’ı inkar etmek zulümdür”
diyerek müslüman olmuştur. Ahkaf suresinin 10 ayeti sonuna kadar kendisi için nazil
olan bu sahabe kimdir?
Cevap : Abdullah İbni Selam (r.a.)
Soru 75: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in Mekke’den Medine’ye hicretini başlangıç
olarak alan hicri takvimi kim başlatmıştır?
Cevap : Ömer (r.a.)
Soru 76: Mekke fethedildiğinde Kabe’nin anahtarını Rasulüllah (s.a.v.) kime vermiştir?
Cevap : Osman Bin Talha (r.a.)’a
Soru 77: Hatice annemizden sonra müslüman olan kadın kimdir?
Cevap : Abbas’ın hanımı Ümmül Fadl (r.anha)
Soru 79: Ölümünde Rahmanı arşı titreyen sahabe kimdir?
Cevap : Saat Bin Muaz (r.a.)
Soru 80: Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in seni seviyorum dediği sahabe kimdir?
Cevap : Muaz Bin Cebel (r.a.)
Soru 81: İslam aleyhine şiirler yazarak fitne çıkaran ve sahabe tarafından öldürülen
şahıs kimdir?
Cevap : Kab Bin Eşref
Soru 82: Peygamber Efendimiz (s.a.v.) Mekke’den Medine’ye hicret ederken Ranuna
vadisinde konaklamış ve orada ilk Cuma namazı kılınmıştır.
Hutbeyi Peygamber Efendimiz (s.a.v.) okumuştur. Cumayı kıldıran sahabe kimdir?
Cevap : Esad Bin Zürare (r.a.)
Soru 83: Allah Resulü (s.a.v.)’in hendek savaşında düşmanı gözetlemek için
görevlendirdiği sahabe kimdir?
Cevap : Huzeyfe (r.a.)
Soru 84: “Bana uyarıcı ihtarlar yapmadıkça, sizde hayır yoktur. Sizlerden gelen bu
uyarıları güzel karşılamadıkça biz de hayır yoktur”
Cevap : Ömer (r.a.)
Soru 85: “Ömrüm boyunca oruç tutsam, hiç uyumadan geceyi ibadetle geçirsem, malımı
parça parça Allah yolunda infak etsem ve bu hal üzere ölsem, fakat gönlümde
Allah’a itaat edenlere karşı bir sevgi, isyan edenlere karşı da bir nefret
duygusu taşımazsam, bütün bu yaptıklarımdan fayda göremem” diyen sahabe kimdir?
Cevap : Abdullah Bin Ömer (r.a.)
Soru 86: Osman (r.a.)’ı halife ilan eden sahabe kimdir?
Cevap : Abdurrahman Bin Avf (r.a.)
Soru 87: İslam tarihinde kim ilk olarak oğlunun halife olmasını vasiyet etmiştir?
Cevap : Muaviye (r.a) oğlu Yezid’e
Soru 88: Kadisiye savaşında Rüstem’e gidip “Biz dileyenleri kula kulluktan kurtarıp
yalnız Allah (c.c.)’a kul yapmaya, insanları batıl düzenlerin zulmünden kurtarıp
İslam’ın adaletine koymak için gönderildik” diyen elçinin adı nedir?
Cevap : Rabi Bin Amr
Soru 89: 8-10 yaşlarında esir edilerek köle pazarında satıldı. İlk müslüman olanlardan
olan sahabeler arasında yer alır. Çocuk yaşta babasıyla, Allah Resulü (s.a.v.)
arasında “Kimi tercih ediyorsun” sorusuna “Ya Rasulüllah sizin üzerinize hiç bir
kimseyi tercih edemem, benim annem de, babam da sensin” diyerek peygamber
sevgisinin anne ve baba sevgisinin üstünde olduğunu belirtmiştir.
Peygamberimiz (s.a.v.) Taif’te müşrikler tarafından taşlandığında vücudunu taşlara
karşı tutarak liderini korumaya çalışmıştır. Kur’an’ı Kerim’de ismi geçen yegane
sahabe olup, “Allah Resulünün sevgilisi” lakabıyla şereflenmiştir.
Peygamber Efendimiz (s.a.v.), Bir çok defasında gazvelere çıktığında yerine onu
vekil bırakırdı. Bedir savaşından itibaren, şehit düştüğü Mute savaşına kadar
yapılan bütün gazvelere katılmıştır. Savaş meydanlarında ok atmada pek maharetli
ve becerikliydi. Mute’de şehit olduğunu duyduğunda gözleri yaşaran peygamber
Efendimiz (s.a.v.): “Bu göz yaşları sevgilinin sevgiye olan iştiyakı” dediği sahabe kimdir?
Cevap : Zeyd İbni Harise (r.a.)
Soru 90: İlk müslümanlardan olup, Ali (r.a.)’ın abisidir. Kendisinin tanındığı
meşhur ismi vefatı esnasında, Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in söylediği
bir söz üzerine söylene gelmiş ve o isimle meşhur olmuştur. Habeşistan’a
hicret eden müslümanların içinde bulunmuş ve Habeş kralı Necaşi’ye
karşı müslümanların sözcülüğünü yapmıştır. Peygamberimiz (s.a.v.)’in:
“Zeyd şehit olursa o, o şehit düşerse Abdullah Bin Revaha, O da şehit
düşerse asker kimi isterse onu komutan yapsın” dediği savaşta şehit düşen
ikinci sıradaki komutandır. İsmini de bu savaşta şehit oluş şekliyle almıştır.
Bu komutanın adını ve hangi savaşta şehit olduğunu yazınız.
Cevap : Caferi Tayyar (r.a.) - Mute savaşı